Lista aktualności Lista aktualności

Drewno surowcem odnawialnym i ekologicznym

Drewno znajduje ok. 30 tysięcy zastosowań. Postęp techniczny i rozwój technologii sprawiły, że choć jest to jeden z pierwszych surowców, który w rękach pierwotnego człowieka wyznaczał kierunek cywilizacji, wciąż pozostaje ono materiałem trudnym do zastąpienia.

Drewno jest surowcem odnawialnym. To sprawia, że powinno odgrywać w naszym życiu coraz większą rolę.

Drewno towarzyszy człowiekowi od niepamiętnych czasów. Pierwotne knieje dostarczały opału, surowca do wyrobu pierwszych przedmiotów użytkowych, narzędzi, broni. Z drewna nasi praprzodkowie budowali osady i umocnienia, było też ono jednym z pierwszych materiałów, z których powstawały utwory sztuki i obiekty kultu. Jako historycznie najstarszy (obok kamienia i gliny) materiał konstrukcyjny, używane było do wznoszenia różnych budowli – małych i monumentalnych – domów, mostów, okrętów. Wykorzystując drewno, stawiano zręby cywilizacji, budowano na nim – w przenośni i dosłownie – początki struktur organizacji plemiennych i państwowych, a potem świetność rodów, miast i krajów.

W dobie rewolucji przemysłowej w XIX w. las przestał być dla człowieka jedynie naturalnym źródłem wszechstronnego zaopatrzenia w różnego rodzaju produkty – stał się sposobem użytkowania ziemi, którego celem uczyniono produkcję drewna. Dziś funkcje lasu daleko wykraczają poza ów schemat. Ale drewno, z racji swych właściwości użytkowych, wciąż pozostaje ważnym składnikiem naszego życia. Jak mało który surowiec, jest nam bliskie, często wręcz na wyciągnięcie ręki, a jego pozyskanie nie wymaga – w odróżnieniu od wydobycia kopalin – głębokiego, nieodwracalnego przekształcania środowiska naturalnego. Jeśli tylko rozważnie i odpowiedzialnie prowadzi się gospodarkę leśną, nie musimy obawiać się wyczerpania jego zasobów, bo jest surowcem odnawialnym. Korzystajmy więc z tego tworzywa o wielu znakomitych, pod wieloma względami niepowtarzalnych cechach. Mając do wyboru drewno i jego zamienniki, bez wahania wybierajmy drewno.    

 

Drewno jest trwałe i długo opiera się procesom starzenia, w sprzyjających warunkach potrafi przetrwać wieki. Łatwo poddaje się procesowi przystosowania do warunków wilgotnościowych otoczenia. Potraktowane współczesnymi preparatami, staje się niepalne. Jest lekkie (choć różne gatunki cechuje różny ciężar właściwy), elastyczne i wytrzymałe. Jego porowata struktura sprawia, że cechuje je niski współczynnik przewodzenia ciepła, jest więc znakomitym materiałem izolacyjnym.

Drewno, charakteryzując się właściwościami rezonansowymi, wzmacnia dźwięki, co sprawia, że od zarania cywilizacji stosuje się je do wytwarzania instrumentów muzycznych. Ale też konstrukcje drewniane znakomicie tłumią hałas i dziś są używane także jako skuteczne ekrany akustyczne.

To produkt wyjściowy w procesie wytwarzania celulozy i papieru. Zarówno w postaci podstawowej (skrzyń zbitych z desek), jak i przetworzonej (tektury, kartonu i papieru), służy za opakowanie i do transportu wielu produktów, również żywnościowych.

Cechą, której nie ma żadne inne tworzywo konstrukcyjne poza drewnem, jest jego odnawialność – zasoby drewna dadzą się odbudować w relatywnie szybkim procesie, który praktycznie, w odniesieniu do przynajmniej niektórych gatunków, można mierzyć czasem życia człowieka. I jeszcze jedna szczególna cecha: surowiec ten powstaje w wyniku naturalnego procesu biologicznego – fotosyntezy i nie wymaga żadnych nakładów energii, obciążających środowisko.

Od zarania dziejów drewno w postaci naturalnej (pociętych pni, gałęzi) jest surowcem energetycznym; pozostaje nim również w obecnie. Współcześnie ważnym aspektem ekologicznym jest to, że spalanie drewna w nikłym stopniu narusza bilans dwutlenku węgla w naturalnym obiegu tego gazu – można przyjąć, że ilość CO2 wydzielanego w czasie spalania drewna jest równa ilości gazu przyswojonego w procesie wzrostu rośliny.

Rozwój przemysłu przeróbki drewna przyczynia się do wzrostu masy powstających odpadów. W dzisiejszych czasach określenie „odpad" w odniesieniu do drewna zupełnie nie odpowiada prawdzie – trociny, wióry i zrębki stały się pełnowartościowym surowcem energetycznym.

W Europie coraz większą popularność zdobywają tzw. pellety. To pył drzewny i trociny, sprasowane pod bardzo dużym ciśnieniem do postaci walca o średnicy 6–12 mm i długości 5–45 mm. Charakteryzują się bardzo niską wilgotnością, wysoką wartością opałową i niską zawartością popiołu. Są łatwe w składowaniu, transporcie i użytkowaniu. Jako surowiec jednolity, o powtarzalnych cechach, znakomicie nadaje się do spalania w bezobsługowych kotłach automatycznych.

Drewno zajęło poczesne miejsce w historii architektury. Ale i w czasach nam współczesnych w wielu regionach świata wciąż zachowuje pozycję podstawowego materiału budowlanego – w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie budownictwo indywidualne to w przytłaczającej większości domy drewniane.

Budowa drewnianych ścian domku parterowego o wymiarach 6 x 9 m wymaga zużycia 3,5 razy mniej energii niż wzniesienie podobnych rozmiarów ścian o konstrukcji murowej. Jednocześnie do atmosfery ulatnia się prawie trzy razy mniej CO2, wielokrotnie niższe jest zużycie wody i nie ma uciążliwych ścieków w trakcie budowy. Pod względem izolacyjności cieplnej ściana domku z litego drewna ma zdecydowaną przewagę nad innymi materiałami budowlanymi – konstrukcja z litych belek drewnianych grubości 10 cm odpowiada tej samej izolacyjności cieplnej, co ściana z cegły pełnej grubości ok. 35 cm, a przy tym jest prawie trzy razy lżejsza. Lżejsza ściana to mniejsze koszty budowy lżejszych fundamentów.

Dom z litego drewna lepiej akumuluje ciepło niż budynek z cegły pełnej czy z betonu. Dla mieszkańca domu oznacza to wyższy komfort latem (pomieszczenia w budynku mniej się nagrzewają) i mniejsze koszty ogrzewania zimą. Wszystko to można przeliczyć na emisję dwutlenku węgla do atmosfery.

Promując nowoczesne budownictwo drewniane, Lasy Państwowe wznoszą wiele własnych obiektów z takiego właśnie surowca.